Tala dži andre aver čhon kamenas savore minoriti te thovel peskere neve kandidaten andre Rada pro národnosti savi hin paš e vlada. Kamas te kerel kajsi cikňi bilancija pal koda, sar sam akana upre amen o Roma u sar pre oda hin aver minoriti – Poľaka, Slovaka, Němci, Ungri, Ukrajinci etc. Savore minoritendar hi le Romen mekbareder problemi andre lengero dživipen. Pal kada namusaj te dav duma. Kajča sar pes likeras amen u sar pes likeren aver minoriti? Mek našundžom pal koda, kaj pes amdre aver minorita maškar peste te vesekedinen kavke, sar pes vesekedinas amen o Roma. Andro novini, rozhlasis abo televiza mek nadikhľom varekas avres te kerel peske kajsi ladč, savi peske keras amen o Roma. Aver minoriti dikhen pre koda, kaj peske te likeren the te hazden e duma, e kultura the o džanipen. Te dikhava andro novini save den avri o aver minoriti, ta pes dodžanava so lačho the šukar keren lengere organizaciji, sar pes maškar peste inteligentnones dovakeren, sar len hin mištes organizimen e buti, savi keren angle peskere manuša, u sar pes lenge hazdel lengeri identita. Čačipen hin, kaj avre minoriten nane problemi la diskriminacijaha, o skini pre lende nadžan le cilenca, hin len buti, mište bešen, hin len peskere školi. Kajča hin len the koda, kaj peske važinen jek avres, likeren pes sar kampel u dokazinen te likerel paš peste. Kada amen le Romen nane! Amen hin bare problemi, kajča pre odi bibacht peske birinas te lel jek avreske o jakha avri.

Amari bibacht hin the koda, kaj imar pes nadžanas te likerel sar čačutne Roma. O terne bisteren peskeri duma, pal peskeri historija nadžanen talam nič, u so lenca ela dijader len nazajiminel. Hin mek ade generacija, savi likerel vareso kolestar so pes vičhinel Romipen, kajča aver generaciji pal o Romipen nadžanen nič. Aver minoriti peske likeren peskeri identita sar koda mekbareder barvaľipen, u keren savoro pre koda, kaj pes maškar lende te likerel e duma, kultura the e pativ. Andre Rada pes džanen maškar peste te dovakerel the te arakhel mekfeder drom pre koda, kaj angle peste te keren so mekbareder chasna. Amenge le Romenge ačhiľa ča jek novinka – peľa tele Amaro lav, Romano kurko, Amaro gendalos, andal e televiza našľiľa o Romale, u niko pal oda nabajinel. Sar sas o Sčítání lidu, ta kio Roma pes rachinde dešujek ezera manuša. U kole aver hine kaj. Gele pro Marsos? Te džas andro holobyty, ta ko ode dživel o Papuanci? Te lidžas andre špitaľa abo pro cintiris kolen kas marde o skini, ta kas oda lidžas? O skini mište prindžaren ko hin „cikán“, u amen naprindžaras korkore pes? Kada amenge napomožinela. Aver minoriti džanen, kaj peskeri identita našminen te našavel. Amen o Roma pal peskeri identita nabajinas. Vaš koda sam upre maškar savore minoriti mekgoreder.

Dezider Giňa