Mas sas čirleder kana sas e Milena Hübschmannova okycaňate u sar ode nadočirla, avľa peskere amalenca, delas pes duma – sar aver – pal e romaňi čhib, kultura the historija. Talam sako prindžaras e buťi, savi e Milena thodža andro romipen. Joj phirel maškar o Roma bare berša u prindžarel but manušen, save pes thode andre buťi pal o romipen. Adadžives hin feder situacija sar varekana, bo Prahate pre universita hin katedra rimistiki. Kolinoste hin jepašutni romaňi škola, o organizaciji keren andre romaňi kultura, hin amen romane gende, novini, relacija andro rozhlasis. U pre bari bibacht hin adadživesutni situacija goreder sar angomis.

But Roma nadžanen te vakerel romanes, romane tradiciji the romaňi kultura našľon andal amaro dživipen u absurdno hin koda, kaj o gadže sikhaven le Romen sar te vakerel romanes. Vareko šaj phenes, kaj kada savoro amence nakampel, kaja amen hin aver problemi, save pes mušinen te rešisarel. Kajča te peske laha savoro sar hin, ta le Romen hin bare problemi angle koda, kaj korkore peske nadžanen te pomožinel avke sar pes kerelas angomis pal o romipen. E Milena hiňi baro expertos andre buťi pal o romipen, u joj mište džanel savi oda bari bibacht te o Roma preačhon te likerel peskeri čhib, tradiciji, kultura. Joj džanel pal koda so pes ačhiľa avre nipenge, save bisterde peskeri duma, savi oda tragedija. Vaš koda kampel te hazdel savore iniciativi, save džan pal o romipen the savoro, so pes leste perel. But mište hin, kaj o Emil Ščuka andre škola Kolinoste but zoraha cirdel andre koda, kaj o čhavore mištes te sikhľon romaňi čhib, historija, the pal o romipen. Kajča nalačhi situacija hin maškar kole Roma, save dživen andro holobiti the andro ubitovni. Maškar lende pes ačhiľa vareso but nalačho, boj jon den duma gadžikanes, u peskeri romaňi duma bisteren. Kecivar somas maškar o Roma, save dživen andro holobiti u jon naden duma romanes ča gadžikanes. Phučavas lendar soske navakeren romanes u jon mange gadžikanas odphenenas, kaj imar romanes nadžanen. Kade pes sikhavel, sar o romipen perel tele. Kajča so oleha te kerel?
La Milena hin but pačaben andre koda, kaj pes savoro prikerela, kajča kampel te kerel paš oda bari buťi. Sar la šunavas te vakerel the me paťav, kaj pes amaro romipen hazdela upre, u talam savore Roma vakerena peskerea dajikaňa dumaha. Phučiben hin ko birinela te kerel kodi phari buťi maškar o Roma, ko džanela te kerel la dumaha avke sar kerel e Milena? Kada mange avľa andro šero sar genavas andro Romano džaniben koda, so kampel pal e duma te džanel the te achaľol koleske sar pašal kada te kerel e buťi. Sas but šukar te bešel la Milenaha u te vakerel peske laha pal amari šukar romaňi duma.

Dezider Giňa