|
Miro dad has charťasis
Bešahas pre Slovaňiko Kurimate paš e Bartva andro okresis Bardějov. Mre dades la daha has dešuštar čhave. Dživahas lačhes. Mro dad džanelas te zarodel love, bo džanelas te kerel labarde cehli. Kidelas but čikh, čhivlas upre kaštune piľini paľis paňi u zamišinlas. Rakinlas e jaľi cindži čikh le piľinenca andre kaštuňi forma. E čikh andre forma kikidelas, marlas, zarovňinlas, paľis e kaštuňi forma cirdelas tele u e cehla mukhelas te šučol. Kavka kerlas duj, trin ezera cehli. Sar has o cehli šuke, thovlas andro bova jag, he pašal rakinlas o cehli učones andre kľenba. Kerlas le cehlendar bunkros. O bunkros makhelas jaľa čikaha kaj e jag he o taťipen te nadenašel. O cehli ľikerlas andre jag, andro taťipen efta, ochto až deš džives. Paľis calo bunkros le cehlendar rozkidelas, o labarde šukar lole cehli bikenavelas le Romenge le gadženge pro trin po panč fiľera.
Kajča mro dad has tiž baro majstros, vicherno charťasis (kovačis). Paš amaro kher terdžoľas charťasiko šmikňa. Mro dad andre šmikňa kerlas le gadženge, le Romenge o tovera, o lanci,
o petala, o ľemeša (pluhi), o brani he savoro so kampolas le manušenge. Pal mro dad phirlas
o manuša pal calo Bardějovsko okresis.
Sar has mange efta berš, ta mro dad man imar sikhavlas charťasike buča. Adadžives džanav so sar pes kerel he džanav charťasiko technologia. Te man avlas šmikňa he savoro sersamos, šaj bi sikhavas le terne manušenge so man mro dad sikhadža.
Tiž man sikhadžas te kerel kaštendar angara. Nekhfeder angara hin hruškatar, čerešňatar he phabaľinatar. O kaštune angara pes keren avka, kaj pes čhingerel o kašta pro metroskere šajty.
O kašta pes rakinel pre peste pre kopa he podlabaren. Sar imar o kašta labon, ta la hrabľaha kampol te marel pal o kašta avka kaj le kaštendar te peren tele o labarde kaštune kotera. La hrabľaha pes o kaštune kotera cirden avri, he čhivel pes upre paňi kaj te na labon. Sar o kašt imar šiľalo, rakinas o kaštuno angar andro gone.
Kampolas bi te phundravel romane školi kaj šaj o čhavore sikľon e phuri romaňi charťasiko buči. Amaro purano remeslos kampel te ľidžal dureder kaj te na našľol amari romaňi tradicija, amari kultura.
Vakerlas o Pavol Demeter pisindža Gejza Horváth
|