(Romaňi čhib, e Karlovo Univerzita, Praha)

Romaňi čhib hin šukar. Romaňi čhib hiňi bari phurikaňi. Romaňi čhib hin barvaľi. Hin barvaľi? Vaj sas barvaľi?
Amare phure dada (amare purvadža) džanenas te phenel romanes savoro, so lenge kampelas. Džanenas te thovel lav pre savoreste, so dikhenas, so šunenas, so angle lende andro dživipen vareso molas, pal soste kamenas duma te del. Romanes pes vakerelas tosarastar dži raťi, ciknovarbastar dži ko phuripen. Duvar trivar kurkeste pen o Roma zdžanas u vakerenas paramisa. Jekh vitejziko paramisi džalas the pandž šov ori. Save šukar, bachtale lava thovenas o paramisara andro paramisa! Save šukar fogaša (metafori)! Leperen mek? „Mre gule, bachtaleja the čačeja Devla!“ „Te mange na džanľalas lačho lav te phenel, imar pal e žeľeno čar na phirďalas!“ (Phenel e čohaňi le paťivale romane vitejziske.)

O phure Roma igen ľikerenas romaňi duma, denas bari paťiv romane laveske. Ašarenas the bararenas oles, ko džanelas te phenel goďaver the lačho lav. Phenenas:
Lačho lav sar maro.
Lačho lav the trastuňi kapura phuterel.
Lačhe laveha dureder dodžaha
Goďaver lav mol buter sar love.
O lav tut šaj murdarel, o lav tut šaj sasťarel.
Jekhe lavestar baro džal.
Bachtalo lav tut anel pro lačho drom, bibachtalo lav tut marel pal o drom tele.
Šukar lava kovľaren o jilo.
But šukar romane phurikane lava džanenas o phure Roma, so imar o terne Roma na džanen.
Džanen tumen s'oda
šošoj, ričh, buzňi, biľi, ruv, bero, bešťi, parind, berand, beľi, čiro?
Aľe e čhib nane ča o lava. E čhib hin the oda, sar kampel te thovel o lava jekhetane, sar mištes te thovel jekhetane laveskere kotora – e gramatika. Phure Roma talam na džanenas, hoj ajso lav „gramatika“ egzistinel, aľe sasťi, lačhi romaňi gramatika sas sakoneste tel e čhib. Ko le phurendar phenďahas: „baro piri“? Jaaaj! Kada cirdel kanendar, na? Vaj „hin man bokh“! Mek o cikno čhavoro džanelas, hoj kampel te phenel bari piri the me som bokhalo vaj bokhaľi. Te vareko „phagerelas e čhib“, ta imar pre leste dikhenas banges. Nane čačo?
Žuži, šukar romaňi čhib ľikerenas o Roma sar barvaľipen le Devlestar. Soske? Paľikerindos romaňa čhibake, „la dakera čhibake“, šaj phenelas jekh avreske, so kamel, so kampel, so leste hin pro jilo. Bije čhib manuša nane manuša. Manušaňi čhib kerel manušes manušeske – pre aver sera manuš kerel the barvaľarel manušaňi čhib. Manušaňi čhib anglo Roma sas e čhib romaňi.

Masovar buter