Čačutno mandatos savo sas le romane organizacijin sas paš e Romská občanská iniciativa (ROI), bo joj sas politicko sera, savi chudla hlasi andro volbi. Kada sas situacija, savi respektinenas the o gadže. O manuša save sas andre ROI kerenas but lačhi konkretno buti maškar o Roma the andro parlamentos. E ROI thodža beršeste 1991 peskeri koncepcija pal koda, sar kampel te prikerel le Romengere problemi.

O navrhos la koncepcijakero thodža andro Výbor pro územní správu a národnosti o JUDr. Emil Ščuka. Andre kada viboris kerelas buti o Ing. Karel Holomek, Ladislav Bodi the Ondřej Giňa. Andre koncepcija ROI sas imar akor charakterizimen o problemi andro panč kotera - bibučakere manuša, sikaviben, sascipen, bešiben, romaňi kultura. Adadžives pes e Koncepce romské integrace kerel tiž kavke, sar sas thodo andre romaňi koncepcija. Akor imar sas idei pal koda, kaj kampel le romane aktivisten te thovel pro fore the okresi, kaj kampel te kerel romaňi komisija pre vlada the andro parlamentos. Sar sas andro parlamentos duma pal o štatno rozpočtos, ta o romane poslanci mangenas love pre koda, kaj pes te prikeren o problemi le Romenge. O Ing. Holomek pes marelas vaš o love pre romaňi kultura the sikhaviben, u dochudla love pro Muzeum romské kultury, noviny. O Zdenek Guži pes marelas pal o socialna problemi u dochudla love pro romane organizaciji, save kerenas buti maškar o Roma. O JUDr. Emil Ščuka pes thovelas pal o piliticka mangipena. Jov kamelas čačutni politicko participacija le Romengeri andro fori the andre vlada.
Kavke pes dochudľa o Antonín Godolan pro Ministerstvo kultury, kaj kerelas buti anglo Roma. Oda sas baro nevipen koleha, kaj vaš o Roma bešelas pro ministerstvos lengero manuš. Pre odi bibacht (sar sakovar) o Roma kerenas bari balamuta koleha, kaj kamenas angle pesker organizaci bare love, naachalonas koda, kaj le Gondolan nasas možnosca te davkerel le Romen love. Jov ode kerelas koncepčno buči. Kada sas bari bibacht, bo o Gondolan palis kadi buči mukla angle koda, kaj nabirinelas le Romenge te višvetlinel lengere naivna mangipena. Aver bari buči savi e ROI kerdža sas koda, kaj hazdla upre e Rada pro národnosti. O problemi le Romen sas kajse kompikimen, kaj e vláda mušindža te arakhel metoda, savaha šaj prikrelas e situacija. Kada našči kerdža extra anglo Roma, bo ade existinen the aver minoriti – němciko, ungriko, polčiko – vaš koda kerdža Rada pro národnosti. Anglal la Radake terdžolas o premieris Petr Pithart, u sar členi vaš o Roma sas o PhDr. Vlado Oláh, Rudolf Tancoš a Ondřej Giňa. Kavke pes hazdelas e participacija le Romenge kode, kaj pes rešinenas lengere problemi.

Dezider Giňa