Angomis, čirleder angle revolucicja sas e romaňi duma zorales likerdži maškar o Roma, u romanes pes vakerelas khere the všadzi maškar o Roma. Kada adadžives imar nane avke sar varekana. But Roma vakeren ča gadžikanes, u peskeri duma bisteren.

Nane kavke maškar o Roma, save dživen andro aver phuva. Sar pes sdžan pre peskere kidipena, vakeren maškar peste ča romanes. But šukar hin, kaj Roma khataro Švédsko, Francuziko, Němciko peske mište achaľon andre romaňi duma le Romenca andal e Čechiko, Poľčiko, Ungriko, u igen šukares hin te aven pro kidipen Roma khatar e Brazilija, u dovakeren pes savore Romenca andal aver phuva. Igen šukar hin the koda, kaj pro maškarothemutna kidipena pes e romaňi čhib kidel avke sar angličicko abo francuzicko čhib. Kada hin lačhes, u but kampel, kaj e romaňi čhib te hazdľol the te barol. Vaš kada kampel, kaj pes te likeras peskera dumatar, u te sikhavas peskere čhavore lengeri čačutni dajikani duma. Nipos, savo bisterel peskeri duma, našavel peskero identitos, historija, kultura, tradiciji, našavel savoro barvaľipen, savo leske ačhiľa pal o anglune generaciji. Pre kada baro riziko kampel te dikhel imar akana, bo o terne romane generaciji pes la romaňa dumatar thoven seraha, u pro čačipen hin avke, kaj nane but zorala ani andre čechiko duma. But romane čhavoren hin andre škola problemi andro „český jazyk“. But romane čhavore preperen andre škola angle koda, kaj nadžanen mište čechiko duma, savi pes sikhavel andre škola. Hin len problemi andro „pravopis“, oda hin koda soske pes phenel „spisovná čeština“. Kadi čechiko duma hini aver sar „hovorová“ savaha pes del duma maškar o manuša pre ulica, abo sar maškar peste vakeren o čhavore, kana pes bavinen. Kalestar džal avri phučiben: „Pomožinas amare čhavorenge, te len nasikhavas romanes?“ Kada hin zoralo phučiben, u kampel, kaj te džanas, so hin mište, u so namištes. Pačav, kaj e romaňi duma le čhavorenge nakerel problemi andre lengero sikhaviben. Problemi hin andre koda, sar e daj the o dad bajinel peskere čhavorestar the kolestar, so leske kampel andre škola. Kode, kaj džal kada mištes, kaj e famelija dikhel pre peskere čhavore, ode nane le čhavoren problemi la školaha. Problemi hin kole čhavoren, savengere o dad the e daj nadžanen mek ani koda, andre savi „třída“ lengero čhavoro phirel. Me phenas, hoj kada hing goreder problem sar koda, sava dumaha pes khere vakerel. Sikhavel pes the koda, kaj le čhavoren hin bare psichicka problemi kolestar, kaj len nane zoralo identitos. O gadžikane čhavore mište džanen, ko hin Rom u ko hin gadžo. Romane čhavoreske nadžal pre godži koda, soske les o gadžikane čhavore thoven pre sera hjaba kaj pes likerel sar sako aver, vakerel jekha dumaha, kajča anglo čechika čhavore hino aver. Kale barieri nane andre duma, oda hin psichologicka barieri, u kada hin angle cikni čhavorikani vodži baro pharipen, savo pes sikhavel andro calo dživipen kajse čhavoreske. Vaš kada kampel te phučel – mušinel amari romaňi duma te merel. Soske? Ondřej Giňa