Romano Hangos motto
ročník 9, číslo 7
vyšlo 2007-04-16

aktuální číslo
zprávy
rozhovor
názory
anketa
přílohy
reportáž
starší čísla
redakce
odkazy
e-mail



  Sar kampel te vakerel, kaj amenge te achažuvas?

Sar avav maškar o Roma, ta šunav sar vakeren kole džene, save dživen andro bare pharipena the problemi, u pažis šunav kolen, save kamen le čore Romenge te pomožinel. Kajča sakosera vakerel vareso aver.

O Roma khatal o holobiti pes mušinen te marel vaš o sakodživesutno dživipen, savo hin sako berš goreder. Kole džene save keren bui anglo Roma, ta roden šanciji sar te prikerel o dživipen andro džindžardo drom – andre perspektiva. Andre kada hin disproporcija, savi kerel, kaj peske o manuša naachažon. But pes vakerel pal koda, kaj le Romenge kampel te sikhžol. Čačipen hin, kaj sikade manušes hin andro dživipen bareder šanciji. Kajča manuš saves nane sostar te dživel, naši dikhel so kampel te kerel andro panč abo deš berš. Jov dikhel pre koda, so leha ela tajsa. But džungales pes akana kerel le Romenca andro fori, save len ispiden avri andal o khera. Famežija savi pes dochudža andre kajsi situacija – šaj phučas soske – nadikhel anglal pre koda, sar o čhavore sikhžon andre škola. Anglal dikhel pre koda, sar predživena aver džives, so chana, kaj pes thovena. Te avava andre kajsi famežija u vakerava lenge pal koda, kaj kampel le čhavoren te bičhavkerel andre škola, u musaj te dikhel kaj o čhavore andre škola mištes te sikhžon, ta man o Roma dena kajsi paiv, kaj naarakhava o drom khatar te denašel. Andre kada amenge šoha naši achažuvas. Sako džanel, kaj maškar o Roma hin 90 % manuša bi e bui. La podporatar pes nadel te dživel.
Te andre famežija avel ča le dživipnaskero minimum, ta kolestar pes nadel te dživel ani te merel. Kaleske naši achažol manuš, savo kajsi situacija napredžidžiža pre peskeri cipa. U kada hin aver situacija, soske peske maškar amende naachažuvas. Na hjaba pes phenel, kaj o čalo le bokhaleske napaal. Somas te dikhel andre Mladá Boleslav, Sokolovoste, Slaný the andre aver fori, kaj le romane famežijen čhiven avri andal o khera. Le gadžen hin argumentos andre koda, kaj o Roma napoinen vaš o khera. Kada hin absolutno tragedija andre amaro dživipen, savi amen visarel pale andre kole berša, kana o Roma dživenas andro veša. Akana pes ade kerel situacija, savi hin le Romen pre Slovensko andro osadi. Kadi bibacht šaj perel pre sako Rom, bo o gadže amen maškar peste nakamen. Sokolovoste vakeravas jekhe Romeha, savo kerelas but berša pre šachta. Pažis les premukhle andal e bui, e romňi leske nasvažiža, u akana dživen ča la podporatar. Sar sako čhon poinen o inkaso, ta lenge ačhol ča pro šuko maro. O rom kamel te kerel, kajča bui nachudela. E romňi nasvaži ta choc te bui angle late elas ta naši kerel. Le čhaven imar hin peskere famežiji, kajča the len nane bui, u dživen ča le podporendar. Kale manušenge pes dživel but phares, u ko kada naprindžardža, naši oleske achažol. Kajse manušenca te vakeraha pal e „Koncepce romské integrace, vzdělávání, multikulturalita,“ ta jon kaleske naši achažon. Lenge kampel bui, kaj len te el sostar te dživel. U pre kada man hin jekh phučiben. E bibachtaži situacija džal le Romenca imar beršestar 1990.
Andre Čechiko dživel talam 300 000 Roma. Oda kale štatos čačes nane kajsi zor, kaj anglo 300 000 peskere manuša naši arakhža tel 13 berša varesavo drom kio feder dživipen? Paan mange, kaleske me naši achažuvav, u kada mange nadžal andro šero. Tumenge he?

Ondřej Giňa

přečtěte si
-> Noviny ke stažení

téma

redakce
Romano Hangos/Romský hlas
vychází s podporou Ministerstva kultury ČR, vydává Společenství Romů na Moravě
Adresa redakce:
Francouzská 84, 602 00 Brno
tel.: +420 545 246 645
fax: +420 545 246 674
email: rhangos@volny.cz

vyhledávání



Radiožurnál

Radiožurnál