Romano Hangos motto
ročník 9, číslo 7
vyšlo 2007-04-16

aktuální číslo
zprávy
rozhovor
názory
anketa
přílohy
reportáž
starší čísla
redakce
odkazy
e-mail



  Sikh tosara chahas imar o dilos

Jekhvar raťi dikhahas jekhetane pre televizija me, mro rom, o papus, e baba the o Ďulas. Našťi lahas tele o jakha pal e šukar Angelika. Aľe sar dikhľam hoj o Nikolas pes laha kamavel pro šenos, ta savore ladžatar dikhahas tele andre phuv, čak e baba dikhelas dureder pre televizija. E Angelika sigo dichinlas o Nicolas izdralas, sar lake lelas e paťiv. Sar kada dikhľa e baba takoj phučľa le papustar: „Phuro kaj soveha adadžives,“ the dikhelas jagale jakhenca maj pro papus, maj pre televizija.

O papus kale lavendar bares darandžiľa. Sar amen o terne ladžatar ušťiľam the kamahas te džal avri andal o kher, akor e baba phenel: „Diňomas bi mange akana lačhi gojori.“ Ladžatar imar nadžanahas kaj pes te thovel, ačhľam sar te kaštestar. O papus dikhelas pre baba phundrade mujeha, u našťi phenlas aňi lav. Imar džanelas so les adi rat užarel. Kajča e baba leha našťi avlas anglal bo o papus has baro vibito. „Romňije čačes kames gojori?“ Phučľa latar. ,,Hi phuro.“ Phendža e baba. O papus džanelas kaj lake adadžives nadela rada, sigo pes thodža pre duma le terne muršenca. Vareso lenge šuskinenas andro kana, čak najekhvar dikhav sar savore ušťile upre, the gele avri andal o kher. E baba phenel: „Imar hinke džala andre karčma, e karčma leskri romňi. Pre ma imar aňi na dikhel, pre mande chinel, aľe vaš e lovina del o dživipen. Mek lačhes hoj cindžas andro kher televizoris.“ Kerlas bida e baba, bo nadžanelas olestar hoj o papus geľa čačes le terne muršenca pro šubrikos te čorel o goja. O papus goja na kamelas, phenlas: „Me pal o khula e cipa na chava.“ Aľe lačhes džanelas hoj amen savore pes vaš o goja murdaras avri. Vaš oda lokes dochudľa le muršen pre peskri sera.
So trin džene gele perše andre karčma, pre lovina, paľis sar zaračiľa mukhle pes andro drom pro šubrikos. Cinde peske mek caklos belavo paľenka – Raketa.
Sar doavle ki o šubrikos phende peske: „Amen o terne prechuťas o muros the džas andre vaš o goja u tumen roma dena avri pozora! Te bi vareko avlas ta zašoľaren!“ „Mištes,“ phendžas o papus, aľe o terne nadžanenas olestar kaj o papus nadžanel te šoľarel. Miro rom the o Ďulas prechučle o muros, sako iľas jekh vjaska. O goja he le khulenca thode andro gone, čhide pro dume the sidžarenas khere. Aňi nadžanenas olestar savi has len bari bacht, hoj o papus namušindžas te šoľarel. Jov tiž has rado, odi rat pes čujinlas sar te baro generaľis, kheldžas avri the pre baba.
Le gojenca, the le khandipnaha, the le muchenca doavle savore khere andro gav. O papus has baro vibito, džanelas kaj e baba mek na sovel, kaj pre leste užarel, hoj laha te pašľol andre jekh than. Vaš oda phenel le ternenge: „Imar ňič pes amenge našťi ačhel, imar sam khere, aven džas mek andre karčma pre lovina.“ The avka has, avri angle karčma o Roma pijenas jekh lovina pal aver o ori džanas u o papus peske gondoľinlas: „Talam imar e phuri lubňi sovel, talam man latar ela smirom.“ Sar avka radisaľolas najekhvar terdžile le motoriha paš e karčma o šingune. Jekh šinguno phučel: „Romale, soda hin tumen andro le gone? Soda adaj avka khandel?“ Savore trin džene ačhle sar te kašt. Te len vareko čindžahas čhuraha, aňi rat bi lendar načuľiľahas, andre dar ani navakernas.
O šinguno phundradža o gono the diňa andre vika: „Tumen čordžan o goja pro šubrikos, nona!“ O papus peske phenel: „Devla miro, savo somas diľino, voľindžom la romňaha te pašľol andro than sar te džal te čorel o goja. Peľom le šingunenge andro vasta, som baro diľino. U mek cirdľom andro da le terne muršen.“ O papus kamelas le šingunen te chochavel, kajča sar dikhľa hoj pes oda imar nadel, ta phendža sar hin o čačipen. O šinguno phenel: „Lačhes pánové, kaj pes priznajindžan, aľe o goja the avka mušinen te ľidžal pale pro šubrikos!“ O papus phenel: „Baro lačho šinguno, phenel amenge pánové“, savore trin džene the avka mušinde te ľidžal o goja pale pro šubrikos. O šingune len andro motoris na ile, bo savore trin džene khandenas le gojendar, le khulendar, bešenas pre lende pherdo muchi. Sar avenas pale, o šingune len ile pre stanica, odoj le Romenca pisinde savoro andre. The mek len dine štrofos duj šel koruni, aľe paš ňikaste nahas aňi fiľeris.
Me khere užaravas pro rom the pro papus, imar has but ori, aľe mek na sovavas. Najekhvar mange vareko durkinel pre šiba. Džav te dikhel, odoj terdžolas o šinguno the phendža mange: „Tu sal le Kľončkošiskri romňi?“ Phendžom: „Hat.“ „No ta uri pes, aveha manca kamende hin tro rom the tro papus! Mušines vaš lenge te poťinel duj šel koruni tu, bo len love nane. U tre romeske le žužo gad.“ Sar šundžom, so vakerel o šinguno, gondoľindžom mange hoj marde mange le romes. Sigo man urdžom, the bešľom le phandleha andro motoris, andža man pre staňica. Mro rom terdžolas avri bi o gad, o šinguno, leske čhingerlas andre paťiv u o papus terdžolas dureder the pijelas thuvaľi. Čak le Ďulas odoj nadikhľom. So duj džene pes mandar bares ladžanas, avľa mange len pharo. Sigo poťindžom o štrofos, o rom urdža o gad u sar džahas imar khere o šinguno mek pal amende vičinlas: „Sar tumen chudav mek jekhvar le gojenca, dav tumen te phandel andre! U phenen le Ďulaskera romňake, kaj te kamel adi rat peskre romeha te pašľol andro than, ta perši mušinel vaš leske te poťinel duj šel koruni.“
O papus kinkinlas le šereha, delas le šinguneske vaš o čačipen. Sar džahas khere, ta mro rom mange savoro phendža so kerde, the so pes lenge ačhľa. Hoj o Ďulas hin phandlo andre vaš oda, kaj le šingunenge rakinlas andro Ňemci, andro esesaka.
Sar imar avahas khere ki o kher, dikhľam la baba sar terdžol andro vudar the užarel pre amende. Mek nasovlas. Sar la dikhľas o papus, darandžiľas, so duje vastenca pes pekľas pal o muj, the čhingerlas peske o bala: „Devla miro, imar hin man savorestar dost. Imar nane andre mande ňisavi zor, ko džanel so mek kaja phuri lubňi mandar kamela.“
E baba sar dikhľa le papus, mindžar les chudľa ladž te thovel u mire romes tiž. Me man vaš lenge thodžom, the kerdžom bida pre baba: „Užar, šun man, phenava tuke so pes lenge ačhľas,“ e baba takoj phandľa andre koda peskro kalo piskos u me lake savoro phendžom. Ča šunelas, choľaha dikhelas pro papus: „Generaľina tu sal savoreske došalo! Tu len pre kada savoro andžal avri, baro zoralo sal, aľe andro pele hin tut poši!“ Andre kaja bari bida, terdžiľas andro vudar o Ďulas la romňaha. O papus peske phenel: „No imar akana ela lačhes.“
Kajča sar dikhľa e baba kaj le Ďulas hin šuvľi the belavo e jakh, o vušta čupo rata, chudľa te kerel bida pro papus hinke: „Dikhes so kerdžal?! Tu sal savoreske došalo! Mek le terne muršen thodžalas te bešel andre bertena!“ O papus sar šundžas so vakerel, chudľa pre baba te kerel vika: „Tu sal savoreske došaľi, the e Angelika, tumen san duj lubňa. Te nadikhľalas ič pre televizija sar zgvaľcindžas le Nikolas, ta namušindža pes ňič te ačhel! Me tumenge mek sikhavava ko me som!“
O papus geľa avri andal o kher, the pekľas pal peste le vudareha. Mro rom the o Ďulas gele pal leste avri tiž. Vičinenas pre leste: „Papu, ta kaj džas akana raťi? Ma dža imar ňikhaj!“ O papus phenel: „Džav pale vaš o goja pro šubrikos!“ Savore džanahas kaj o papus pes imar navisarela pale. Hijaba pre leste vičinavas me the e baba. Našľila amenge andre rat u mro rom the o Ďulas tiž. E baba mangelas le Devles kaj pes lenge ňič te naačhel. E baba imar pro tosara zasovelas u mange perlas tele o šero tiž. Čak najekhvar pes phundradža o vudar u andro kher terdžile so trin džene murša le gojenca. Me la babaha takoj chudľam te žužarel o goja u tosara pro frištikos, chahas imar o dilos. Lačhe tade peke gojora pherdžarde gruľenca.

Markéta Šestáková, lakri tema prikerdža,
the andre romaňi čhib thodža o Gejza Horváth

přečtěte si
-> Noviny ke stažení

téma

redakce
Romano Hangos/Romský hlas
vychází s podporou Ministerstva kultury ČR, vydává Společenství Romů na Moravě
Adresa redakce:
Francouzská 84, 602 00 Brno
tel.: +420 545 246 645
fax: +420 545 246 674
email: rhangos@volny.cz

vyhledávání



Radioľurnál

Radioľurnál