|
So buter manuš džanel, feder hin les dživipen
Sikhade avri manuša paš o Roma hin moneki čepo. Nane oleske došale o Roma, aľe e společnosca andre savi o Roma dživenas, o poľiticko režimos kaj o Roma baronas. Varekana pal o Roma ňiko nabajinlas, le Romen ňikhaj nakamenas, o Roma dživenas peskro dživipen, aľe tiž ča asjo savo mušinenas. Andre kaja historija o Roma but cerpinenas, andre Europa len kamenas savoren te murdarel avri. But Roma has andro lagri, aľe moneki čepo avle odarik pale khere. Andro lagri ačhľa lengro dživipen, andro lagri le Romen murdarenas, labarenas. But Roma mule the pro infekčno nasvaľipen. Ole ideostar so o Roma avile andre Europa, hine bares poškodzimen, but ačhile palal, nadžanas le vivojiha, la civilizacijaha, avka sar o gadže.
Andro dživipen patrinel dojekhe manušes te del šancija, le Romen akor nahas ňisavi. The vaš oda hin adadžives avka, hoj moneki čepo Roma hine avri sikhade, so vareso džanen, soha šaj pes džidžaren. Andre kaja společnosca, andre kada režimos hin bareder šancija ole manušen save hin avri sikhade, sar pes phenel vzdělane, so vareso džanen, so vareso dokazinen. Andre kaja situacija hin amen le Romen baro problemos. Phares pes dochudas andro buča, na čak anglo rasizmus, diskriminacija, aľe the angloda, hoj nasam štonc te terdžol paš ajse buča, kaj kampel sikhade manušen andro špecijalno oboris. O čačipen hin ajso, kim nadokazinaha oda isto so o gadže, abo meksa buter, ta ačhaha furt palal, u dživla pes amenge phareder the goreder. Gondoľinav mange kaj adadžives imar hin ajso ideos kaj manuš šaj phenel peskro čačipen, šaj dikhel o čačipen, šaj šunel o čačipen, aľe šaj predživel the bari krivda andre kada demokraticko sistemos. E demokratizacija hiňi pre jekh sera lačhi u pre aver moneki bibachtaľi, aľe sar perdal kaste. Perdal o but Roma talam hiňi nalačhi, bo kerdža lendar bare čore manušen, u meksa goreder hin pre oda ola Roma so nane avri sikhade, kas nane škola, ko nadžanel ňič. Ole Romenge pes dživel igen bibachtales, hin aver ideos sar paš o komuňisti. Akor has savore Romenge lačhes bo savore mušinenas te kerel buči, ko nakerlas ole manušes phandenas andre. Adadžives kas nane buči oda manuš chudel le štatostar podpora. Kajča hin te dičhol kaj anel e podpora le Romen, sar dživen, sar cerpinen, sar peren tele berš beršestar. Vaš e podpora pes nadel avka te dživel sar manušeske kampel, sar peske zasogaľinel, aľe ola Roma so hine avri sikhade, (hin čepo ajse Roma) olenge pes dživel feder, nane len ajse problemi, džanen te phirel andre savoreste. Džanen so lenge kampel, džanen hoj mušinen vareso te dokazinel u len hin pre oda, kaj teden le režimos so lendar žadinel so lendar kamel. Sikhade manušen hin bare šanci, šaj podňikinen, šaj keren buči andro štatno sektoris u kajse manuša zaroden buter love sar ola Roma so hine pre podpora. Adadžives hin avka, kaj hin čepo love, odoj hin bibacht dživipen
u mekh hin the avka, ko nič nadžanel phares pes leske dživel.
Kajča sar ela dureder le Romenca, te ačhle te terdžol pre jekh than
u o svetos džal dureder. Talam nane aver šancija amen le Romen, čak odi hoj mušinas peskre čhaven te ľidžal ke oda, kaj te phiren andro školi, kaj te sikhľon. Mušinas te bajinel, the te kamel kaj amare čhave pes te dochuden pro uče školi. Odoj manuš sikhľol avri, odoj chudel hijaba bari godži, odoj pes lestar ačhel manuš saves hin baro sebevedomi u hin les andro dživipen bare šanci. Hijaba hino kalo, peskra godžaha pes dochudel andre savore strukturi, u andre spoločnosca hin les peskro than. Amen o Roma mušinas te džal anglal, aver drom mane, te kamas te dživel u na te cerpinel. Všadzi odoj kaj dživas pes mušinas te dochudel andre savore strukturi, so hin le štatos.
Gejza Horváth
|